SIR: ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವ ಅಂಶ ಸೇರಿಸದ ಭಾರತೀಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ!

ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ಭಾರೀ ಚರ್ಚೆಗೆ ಗ್ರಾಸವಾಗಿದೆ. ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ವಿಶೇಷ ತೀವ್ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (SIR) ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೆ ದೇಶದ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳು ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿವೆ. ಇನ್ನು ದೇಶದ 12 ಪ್ರಮುಖ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಎಸ್‌ಐಆರ್ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

ಈ ರೀತಿ ಇರುವಾಗಲೇ ಈಚೆಗೆ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶೇಷ ತೀವ್ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (SIR)ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಹತ್ವದ ವಿಷಯಗಳು ಇದೀಗ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿವೆ. ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಏನಿದು ಹೊಸ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎನ್ನುವ ವಿವರ ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನೋಡೋಣ.

ಈಚೆಗೆ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆ ನಡೆದಿರುವ ಬಿಹಾರದಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷ ತೀವ್ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (SIR) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನಡೆದಿತ್ತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಅಕ್ರಮಗಳು ನಡೆದಿವೆ ಎಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷಗಳು ಆರೋಪ ಮಾಡಿದ್ದವು. ಆದರೆ, ಅರ್ಹ ಮತದಾರರಿಗೆ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡದಂತೆ ಬಿಹಾರದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತ ಸುಖ್‌ಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಂಧು ಅವರು ಲಿಖಿತವಾಗಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಅಂತಿಮ ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆಯ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ದಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಬಿಹಾರದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ವಿಶೇಷ ತೀವ್ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (ಎಸ್‌ಐಆರ್) ಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ಇದೇ ವರ್ಷ ಜೂನ್ 24 ರಂದು ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತ ಸುಖ್‌ಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಂಧು ಆದೇಶದ ಕರಡು ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ಅರ್ಹ ಮತದಾರರು /ನಾಗರಿಕರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೃದ್ಧರು, ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವವರು, ಅಂಗವಿಕಲರು, ಬಡವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾರೊಬ್ಬರಿಗೂ ತೊಂದರೆ ಆಗಬಾರದು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಸರಳವಾಗಿ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವಂತಹ ವಾತಾವರಣ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಸಂಧು ಕರಡು ಆದೇಶದ ಫೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಮತದಾರರು ಎಣಿಕೆ ನಮೂನೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವರ್ಗಗಳು ತಮ್ಮ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಈ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಫೈಲ್‌ಗೆ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತ ಜ್ಞಾನೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ನಂತರ ಸಹಿ ಹಾಕಿದರು. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸಿದ ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ, ಅದೇ ದಿನ ವಾಟ್ಸಾಪ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರಡು ಆದೇಶವನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದೂ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

ಜೂನ್ 24 ರ ಸಂಜೆ ಅಂತಿಮ ಆದೇಶವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಪ್ಯಾರಾಗ್ರಾಫ್ 2.5 ಮತ್ತು 2.6 ರಲ್ಲಿ ಕರಡು ಆದೇಶವು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಲು ಕಾಯ್ದೆಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು SIR ಅನ್ನು ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಲಿಂಕ್ ಮಾಡಿದೆ.

ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ ಮತ್ತು 1955 ರ ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆ ('ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆ') ಪ್ರಕಾರ ದೇಶದ ನಾಗರಿಕರಿಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಯೋಗವು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆ 2004 ರಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ತಿದ್ದುಪಡಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ನಂತರ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಯಾವುದೇ ತೀವ್ರವಾದ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ ನಡೆಸಲಾಗಿಲ್ಲ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಿಮ ಆದೇಶವು 2003 ರಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತು 2004 ರಿಂದ ಅನ್ವಯವಾಗುವ ಪೌರತ್ವ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ. ಜೂನ್ 24 ರ ಅಂತಿಮ ಆದೇಶದ ಪ್ಯಾರಾಗ್ರಾಫ್ 8 ರಲ್ಲಿ, ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದೆ "ಸಂವಿಧಾನದ 326 ನೇ ವಿಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಮೂಲಭೂತ ಪೂರ್ವ-ಷರತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಯಾಗಿರಬೇಕು.

ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ನಾಗರಿಕರಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಆಯೋಗವು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; (sic). ಪ್ಯಾರಾಗ್ರಾಫ್ ಈ ರೀತಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ವಾಕ್ಯವು ಅರ್ಧವಿರಾಮ ಚಿಹ್ನೆಯ ನಂತರ ಮುರಿಯುತ್ತದೆ.

ಜೂನ್ 24 ರಿಂದ, ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ಅಪೂರ್ಣ ಸಾಲಿನ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ಕಾಮೆಂಟ್ ಮಾಡಿಲ್ಲ. ನವೆಂಬರ್ 28 ರಂದು, ದಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ರೆಸ್ ಎರಡು ಆದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಕೇಳಲು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಲಭ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ವರದಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಿಮ ಆದೇಶವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ, ಸಂಧು ಅವರ ಕಳವಳಗಳು ಅಂತಿಮ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಿವೆ ಎಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅವರು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದ ಅಂಶವನ್ನು ಅಂತಿಮ ಆದೇಶದ ಪ್ಯಾರಾಗ್ರಾಫ್ 13 ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇದು ತೀವ್ರವಾದ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಜುಲೈ 25, 2025 ರ ಮೊದಲು ಎಣಿಕೆ ನಮೂನೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸದಿದ್ದರೆ, ಮತದಾರರ ಹೆಸರನ್ನು ಕರಡು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಿಇಒ/ಡಿಇಒ/ಇಆರ್‌ಒ/ಬಿಎಲ್‌ಒ (ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿ, ಜಿಲ್ಲಾ ಚುನಾವಣಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಚುನಾವಣಾ ನೋಂದಣಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೂತ್ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ) ಅರ್ಹ ಮತದಾರರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೃದ್ಧರು, ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವವರು, ಅಂಗವಿಕಲರು, ಬಡವರು ಸೇರಿದಂತೆ ಯಾರಿಗೂ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡದಂತೆ ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು, ಸ್ವಯಂಸೇವಕರ ನಿಯೋಜನೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮುಂದುವರಿಸುವಂತೆ ಅಂತಿಮ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಸಂಧು ಅವರ "ಸಾರ್ವಜನಿಕರು" ಎಂಬ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಯಿತು ಎಂದು ವರದಿ ಹೇಳಿದೆ.